Αναθεωρήσεις και βελτιώσεις για το Γλυκό Ένστικτο

[Θανάσης Αποστόλου]

Οι περισσότερες από τις παρακάτω διορθώσεις υπήρχαν στο φόρουμ σε διάσπαρτα σημεία, όμως σκέφτηκα να τις συγκεντρώσω εδώ όλες μαζί για την διευκόλυνση του αναγνώστη. Προσοχή, ΜΗΝ διαβάζετε αυτό το θέμα αν δεν έχετε πρώτα διαβάσει πρώτα το Γλυκό Ένστικτο, γιατί δε θα καταλάβετε σε τι αναφέρομαι και θα χάσετε τον χρόνο σας άδικα!

Όσο καλό βιβλίο κι αν γράψει κανείς, ειδικά σε έναν τόσο εξελισσόμενο τομέα όπως η διατροφή, αναπόφευκτα θα υπάρξουν αναθεωρήσεις, λάθη, βελτιώσεις. Παρόλο που μου πήρε 7 ολόκληρα χρόνια η συγγραφή (διπλάσιο χρόνο απ' το να σπούδαζα διατροφολογία!), ήξερα εξ αρχής, ότι στην πορεία θα υπάρξουν σημεία που θα χρειαστούν αναθεώρηση. *Δε μιλάω για τα τυπογραφικά, συντακτικά λαθάκια του βιβλίου, που δεν επηρεάζουν σε τίποτα το αποτέλεσμα. Αυτά τα έχω βρει και θα τα διορθώσω σε μελλοντική έκδοση.

Ευτυχώς (ουφ!), δεν έχω βρει ως τώρα κάποιο σοβαρό σφάλμα στις απόψεις του βιβλίου, που θα με έκανε να το αποσύρω από την αγορά. Οι βελτιώσεις είναι μικρές, αλλά... καμιά φορά οι λεπτομέρειες είναι που κάνουν τη διαφορά, γι' αυτό παρακαλώ δώστε προσοχή στη λίστα των βελτιώσεων που ακολουθούν, έτσι ώστε να λάβετε το τελειότερο δυνατό αποτέλεσμα από το βιβλίο.
Το θέμα αυτό βρίσκεται υπό διαρκή επεξεργασία. Για κάθε σοβαρή βελτίωση που προκύπτει, θα έρχομαι και θα την συμπληρώνω εδώ.

Ποια είναι η δική σας πρόταση βελτίωσης; Μπορείτε να σχολιάζετε ελεύθερα, αλλά να ξέρετε ότι ανά διαστήματα θα γίνεται "καθαριότητα" στους σχολιασμούς, για να κρατιέται η δημοσίευση σύντομη, χωρίς μακριές συζητήσεις και ευανάγνωστη για τους μελλοντικούς αναγνώστες. Δεν αποκλείεται η δική σας πρόταση βελτίωσης να προστεθεί εδώ, στην αρχική δημοσίευση.


Λίστα Βελτιώσεων - Διορθώσεων

1) Νερό με χυμό λεμονιού κάθε πρωί
Σχετικά με αυτό το θέμα έχουν προκύψει παρανοήσεις σε αρκετούς αναγνώστες, και μάλλον φταίει ο τρόπος που το έγραψα. ΔΕΝ προτείνω σε όλους να προσθέτουν χυμό λεμονιού στην πρωινή ενυδάτωση. Αν δεν σας αρέσει, ή αν προκαλεί έστω και το παραμικρό πρόβλημα, εγκαταλείψτε το, και πιείτε σκέτο νεράκι. Η ενυδάτωση είναι το μεγάλο θέμα, ο χυμός λεμονιού είναι προαιρετικός. Φροντίστε μόνο το νερό να μην είναι κρύο, γι αυτό ζεστάνετέ το στο μπρίκι για λίγα δευτερόλεπτα αν είναι Χειμώνας.


2) Σχετικά με το τυρί
Μέσα στο βιβλίο λέω αρκετά θετικά πράγματα για το τυρί, με μόνη προϋπόθεση να είναι από γίδινο γάλα, το οποίο είναι σαφώς ανώτερο από το αγελαδινό γάλα. Αυτό σε μερίδα αναγνωστών έδωσε την εντύπωση ότι το τυρί μπορεί να καταναλώνεται απεριόριστα και μάλιστα μαζί με υδατάνθρακες, που δεν είναι καθόλου καλός διατροφικός συνδυασμός. Όμως το τυρί είναι μία βόμβα θερμίδων, έχει μεγάλο ποσοστό λίπους, γι' αυτό αν κάποιος έχει σκοπό το αδυνάτισμα, προτείνω τον δραστικό περιορισμό του και την αντικατάστασή του με κεφίρ (από γίδινο γάλα), ή γίδινο/πρόβειο ξινό γιαούρτι. Το ίδιο κι αν κάποιος έχει επίμονα υψηλή χοληστερίνη, προτείνω κεφίρ ή ξινό γιαούρτι και όχι τυρί. Σε παιδιά που βρίσκονται σε ανάπτυξη δε χρειάζεται να περιοριστεί το τυρί, εκτός αν υπάρχει πρόβλημα παχυσαρκίας.

Θα το επαναλάβω, αν και το έχω πει και στο βιβλίο: Όταν τρώμε τυρί, φροντίζουμε να ΜΗΝ συνδυάζεται με υδατανθρακούχες τροφές (ψωμί, όσπρια, πατάτες, ρύζι, μαγειρεμένα λαχανικά κλπ). Συνδυάζεται καλύτερα με πρωτεΐνούχες τροφές (πχ. ομελέτα), κρέας. Επίσης όπως λέω στο βιβλίο, το τρώμε ωμό, όχι ψημένο, γιατί χάνει τα οφέλη του. Για παράδειγμα σε μια ομελέτα, μπορούμε να το προσθέσουμε στο πιάτο, αφού τη βγάλουμε από τη φωτιά, στα μπιφτέκια το ίδιο.

Το βούτυρο, πρέπει να αποφεύγεται από όποιον ενδιαφέρεται για το αδυνάτισμα ή έχει υψηλή χοληστερίνη (εξαίρεση αν είστε σε κετογονική ή κάρνιβορ μέρα). Ενώ είναι τέλειο για παιδιά (τα αποτρέπει από λαιμαργίες σε ανθυγιεινά λιπαρά τρόφιμα και τα βοηθά πολύ στην ανάπτυξη), στους μεγαλύτερους θα πρότεινα να μην το καταναλώνουν συχνά. Για παράδειγμα αν έχετε τη συνήθεια να τρώτε το πρωί μία φέτα Επιούσιου Άρτου με βούτυρο και μέλι, αντικαταστήστε το με ΤΑΧΙΝΙ, μέλι, κανέλα.  Σε αντίθεση με το τυρί, το βούτυρο έχει μεγαλύτερη αντοχή στη θερμότητα και μπορεί άνετα να χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα. Αν κάνετε μία ημέρα (ή περίοδο) κάρνιβορ ή κετογονική δίαιτα (δηλαδή μόνο ζωικά τρόφιμα), χρησιμοποιήστε άφοβα βούτυρο. Όταν δεν υπάρχουν καθόλου υδατάνθρακες στο γεύμα, μπορούμε να χρησιμοποιούμε βούτυρο χωρίς φόβο πάχους.


3) Σχετικά με το κρέας και την χορτοφαγία
Όπως έχετε δει στο βιβλίο, είμαι κατά της αποκλειστικής χορτοφαγίας και ακόμα περισσότερο ενάντιος στην ΩΜΟχορτοφαγία, η οποία έχει αξία μόνο σε θεραπευτικές πρακτικές και για περιορισμένα διαστήματα (πχ μία ολιγοήμερη σταφυλοθεραπεία ή ακόμα και μία πλήρης νηστεία). Όμως ακόμα περισσότερο απορρίπτω το ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ κρέας και για την επίδρασή του στην υγεία και για την επίδρασή του στο περιβάλλον. Επίσης αναφέρω ότι το κρέας, ακόμα και το ποιοτικό, δεν είναι απαραίτητο στους ενήλικες, εφόσον υπάρχουν άλλες ζωικές τροφές στο διαιτολόγιό μας (κεφίρ, αυγά, ψάρια). Σας είπα ότι μία ή δύο φορές κατανάλωση την εβδομάδα είναι αρκετές.

Η αλλαγή: Στα χρόνια που μεσολάβησαν από την έκδοση του βιβλίου, έχω μετακινηθεί ελαφρώς, προς μια πιο χορτοφαγική διατροφή. Αρχικό ερέθισμα ήταν η αίσθηση που είχα στο σώμα μου όταν τρώω πολύ κρέας, που δεν ήταν και τόσο καλή. Έψαξα το θέμα ενδελεχώς και σε επιστημονικές πηγές, και διαπίστωσα ότι για έναν μεσήλικα (40ρη) ή μεγαλύτερο, το κρέας δεν είναι απαραίτητο, όπως είναι για ένα παιδί που βρίσκεται στην ανάπτυξη. Δε θα σου λείψει τίποτα από τη διατροφή σου αν κόψεις το κρέας (και θηλαστικών και πτηνών), ειδικά αν υπάρχουν (μικρά) ψάρια και κεφίρ στο διαιτολόγιό σου (άντε και κανένα αβγουλάκι...).

Εδώ και λίγο καιρό έχω κόψει το κρέας και νιώθω πιο ενεργητικός και ανάλαφρος, ενώ μειώθηκε και η υψηλή χοληστερίνη που είχα.
Σκέφτομαι να συνεχίσω αυτήν την πρακτική, αλλά όχι με τον φανατισμό που την εξασκεί ένας χορτοφάγος. Για παράδειγμα το Πάσχα θα φάω κρέας, το ίδιο και σε ένα τραπέζι, όταν σερβίρεται ως κύριο πιάτο. Δηλαδή περίπου 2 φορές το μήνα θα τύχει να φάω κρέας και όταν αυτό γίνεται νιώθω ότι λαμβάνω μία υγιεινή τροφή, λες και το αποζητούσε το σώμα μου. Όπως φαίνεται το κλειδί είναι το μέτρο στην κατανάλωση.

Όμως στο μυαλό μας αρέσουν οι "καθαρές λύσεις"... Σου βάζει ο άλλος το δίλημμα "παμφάγος ή χορτοφάγος;" αγνοώντας ότι εκτός από το μαύρο και το άσπρο υπάρχουν και δεκάδες ενδιαφέρουσες αποχρώσεις του γκρίζου, που θα μπορούσες να επιλέξεις.

Υπάρχει και το θέμα της ιδιοσυγκρασίας. Έχω φίλους που μου λένε ότι όταν τρώνε μία μπριζόλα, νιώθουν υπέροχα, σαν να ξυπνά το κορμί τους, ενώ άλλοι νιώθουν απαίσια κάθε φορά που τρώνε κρέας. Εμένα η ιδιοσυγκρασία μου είναι πιο χορτοφαγική. Σημαντικό είναι να ακούς το σώμα σου, να δοκιμάζεις. Για παράδειγμα αξίζει για κάποιον να δοκιμάσει για 10 μέρες μία χορτοφαγική διατροφή και να δει πώς επηρεάζει αυτό τα επίπεδα της ενέργειάς του, τον ύπνο του, τις επιδόσεις στην σωματική άσκηση, την ψυχολογία του. Κανένα βιβλίο δε μπορεί να σου πει αν και πόσο ακριβώς πρέπει να τρως κρέας. Είναι μία απάντηση που πρέπει να την βρεις μόνος, αρκεί να γνωρίζεις ότι δεν υπάρχει μόνο το άσπρο και το μαύρο σε αυτό το ζήτημα. Βρες λοιπόν την δική σου απόχρωση του γκρίζου, όπως τη βρήκα εγώ στο θέμα του κρέατος.

Εξαίρεση στον (ενδεχόμενο) περιορισμό του κρέατος είναι η κετογονική και η κάρνιβορ δίαιτα, που είναι δίαιτες στις οποίες τρώμε σχεδόν αποκλειστικά ζωικά λιπαρά, με στόχο το αδυνάτισμα. Αν απουσιάζουν εντελώς οι υδατάνθρακες από την διατροφή μας, τότε και το κρέας και τα λίπη, παύουν να είναι ανθυγιεινά, γιατί ο οργανισμός μας γίνεται "λιποκίνητος", χρησιμοποιεί το λίπος ως κύριο καύσιμο αντί για τη γλυκόζη. Αν λοιπόν κάνετε μία ολιγοήμερη κάρνιβορ ή κετογονική δίαιτα, τότε τρώτε άφοβα κρέας και πάνω απ' όλα ακούστε το σώμα σας, για να διαπιστώσετε αν αυτή η δίαιτα σας ταιριάζει, αν σας λύνει κάποιο πρόβλημα κ.ο.κ.

Με την ευκαιρία θα αναφέρω ότι αυτές οι δίαιτες έχουν καλά στοιχεία, αδυνατίζουν, λύνουν αρκετά χρόνια προβλήματα σε όσους τις δοκίμασαν, αλλά:
α) Δεν είναι για όλους, κάποιοι θα έχουν προβλήματα
β) δεν είναι για πάντα, γιατί και πάλι δημιουργούνται προβλήματα και διατροφικές ανεπάρκειες. Δοκιμάστε το για διάρκεια 1 ημέρα έως 1 μήνα. και
γ) Δεν θα πρέπει να αποκλείονται τα φρούτα και κάποιες μικροποσότητες οσπρίων, γιατί μόνο έτσι το διατροφικό πλάνο θα μπορεί να είναι υγιεινό.

Πέρα από αυτήν την μείωση του κρέατος που πρότεινα παραπάνω (και την προσωρινή αύξησή του αν κάνετε ολιγοήμερη κετογονική ή κάρνιβορ), όλα όσα υποστηρίζω στο βιβλίο για την χορτοφαγία και τις ζωικές τροφές, δεν έχουν αλλάξει. Έχω πάντως την εντύπωση, ότι όσο γερνάω, τόσο περισσότερο θα μειώνω το κρέας.


4) Η πιο υγιεινή τροφή του πλανήτη;
Είναι μία τροφή που την αναφέρω κάμποσες φορές στο βιβλίο, αλλά δεν τονίζω όσο θα 'πρεπε πόσο υγιεινή είναι. Είναι τα άγρια χόρτα! Αυτά που αγοράζουμε στη λαϊκή (συνήθως καλλιεργημένα) ή ακόμα καλύτερα αυτά που μαζεύουμε μόνοι μας στη φύση. Είναι ο ορισμός του βιολογικού τροφίμου, μιας και είναι αυτό που δίνει η γη, χωρίς δική μας παρέμβαση, λιπάσματα, φυτοφάρμακα. Όταν μαγειρεύονται, συνοδεύονται από ποιοτικό ελαιόλαδο, λεμόνι και λίγο ποιοτικό ψωμί βαθειάς ζύμωσης (δείτε δημοσίευση για "Επιούσιο Άρτο), μετατρέπονται σε ένα τρόφιμο - θαύμα, που στηρίζει ενεργειακά το σώμα και προσφέρει τεράστια οφέλη. Δε χρειάζεσαι επιστημονικές μελέτες για να το καταλάβεις. Το νιώθεις όταν τα τρως.

Επειδή αν ξεκινήσω να λέω αυτά που ξέρω, θα γράψω πολλά και κουραστικά, το αφήνω προς το παρόν και θα τα πω όλα σε ένα βίντεο που θα φτιάξω μόλις βρω ευκαιρία. Στο μεταξύ όμως, μέχρι να φτιάξω το βίντεο που θα σας πείσει ολοκληρωτικά, φάτε αυτό το υπέροχο τρόφιμο όσο πιο συχνά μπορείτε!


5) Είσαι μακαρονάς;
Αυτή η απόλυτη καταδίνη που υπάρχει στο βιβλίο για το μοντέρνο σιτάρι, δεν είναι το ίδιο έντονη για άλλα σιτηρά. Το Triticum durum (σίτος ο σκληρός) ή σκληρό σιτάρι, είναι το είδος σιταριού από το οποίο φτιάχνονται τα μακαρόνια. Είναι παχυντικό, αλλά δεν έχει όλα εκείνα τα προβλήματα που έχει το σταρένιο ψωμί. Γι αυτό αν κάποιος θέλει να κάνει μία διατροφική παρασπονδία, είναι πολύ καλύτερο να την κάνει με μία υπέροχη μακαρονάδα, παρά με μία σταρένια πίτσα, πίτα, ψωμιά, κλπ.
Αν λοιπόν δε βρίσκεστε σε πρόγραμμα αδυνατίσματος, μπορείτε πού και πού να απολαμβάνετε χωρίς ενοχές την μακαρονάδα σας, συνοδεύοντάς την πάντα με άφθονη σαλάτα ωμών λαχανικών. Ακόμα πιο καλές επιλογές είναι και τα ζυμαρικά από άλλους σπόρους όπως μονόκοκκο, δίκοκκο σιτάρι. Τα έχω δοκιμάσει και είναι πολύ νόστιμα.

Σούπερ Tip: Φάε την μακαρονάδα με την αγαπημένη σου κόκκινη σάλτσα, αλλά χωρίς τυρί. Είναι μία συνήθεια που κόλησα από τη γυναίκα μου, η οποία από μικρή τρώει τα μακαρόνια χωρίς τυρί. Στην αρχή μου φάνηκε αδιανόητο, είχα την εντύπωση ότι δε θα τρόγωνται με τίποτα έτσι! Όμως με περίμενε ευχάριστη έκπληξη όταν τα δοκίμασα. Ήταν το ίδιο νόστιμα! Μετά από 2-3 μακαρονάδες χωρίς τυρί, πλέον τα ήθελα έτσι. Η κατανάλωση μακαρονιών με αυτόν τον τρόπο βοηθά στη χώνεψη και μειώνει πολύ την παχυντική τους επίδραση, μιας και όπως λέμε στο βιβλίο, το πιο παχυντικό πράγμα που υπάρχει είναι ο συνδυασμός υδατάνθρακα με λίπος. Κάντε μου την χάρη να το δοκιμάσετε λίγες φορές. Αν τελικά σας αρέσει, θα έχετε κερδίσει πολλά.
*Αντιθέτως, μακαρόνια σε άλλους συνδυασμούς, όπως πχ. με άσπρη σάλτσα, παστίτσιο, σουφλέ, ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΤΑ ΜΕ ΚΑΘΕ ΤΡΟΠΟ!


6) Διευκρινήσεις για διαλειμματική νηστεία - Βραδινό γεύμα
Όπως αναφέρεται στο βιβλίο, με την διαλειμματική νηστεία μπορείτε να πετύχετε σπουδαία πράγματα, είτε πρόκειται για ελαφριά μορφή (καθυστέρηση του πρωινού για 2 ώρες), είτε πρόκειται για απόλυτη μορφή (μόνο ένα γεύμα την ημέρα, απόγευμα ή βράδυ).

Θα ήθελα όμως να κάνω μία διευκρίνιση. Η απόλυτη προϋπόθεση που πρέπει απαραίτητα να τηρείται αν θέλεις αδυνάτισμα και υγεία είναι ο καλός βραδινός ύπνος. Χωρίς καλό ύπνο δε μπορείς ούτε να το ονειρευτείς το αδυνάτισμα. Δε θα επεκταθώ στο θέμα του ύπνου για τα λέω όλα διεξοδικά στο ebook μου Αϋπνία Τέλος. Θα πω μόνο το εξής, που σχετίζεται με την διαλειμματική νηστεία:

Αν τρως ένα τεράστιο γεύμα το βράδυ, ενδέχεται αυτό να σου χαλάσει το βάθος και την ποιότητα του ύπνου σου, παρότι αρχικά θα σε χαλαρώσει. Γι αυτό όσοι κάνουν οποιασδήποτε μορφής διαλειμματική νηστεία, θα πρέπει να τοποθετήσουν το μεγάλο γεύμα της ημερας, όχι απλά "4 ώρες πριν τον ύπνο" όπως προτείνουν διάφοροι στο ίντερνετ, αλλά τουλάχιστον 6! Για παράδειγμα αν είναι να κοιμηθείς στις 12 τα μεσάνυχτα, θα πρέπει να έχεις ΤΕΛΕΙΩΣΕΙ το μεγάλο γεύμα της ημέρας στις 6 το απόγευμα ή και 1-2 ώρες νωρίτερα αν γίνεται. Μόνο έτσι θα μείνει ανεπηρέαστος ο βραδινός ύπνος από το μεγάλο γεύμα.

Θα μου πεις, "μα αν φάω τόσο νωρίς, το βράδυ θα πεινάσω." ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αν πεινάς πριν τον ύπνο, υπάρχουν λύσεις να κοροϊδέψεις την πείνα σου τρόγωντας κάτι ελαφρύ, όπως ένα φρούτο, ένα ξινό γιαούρτι, μία φετούλα Επιούσιο άρτο. Επίσης, αν το τρως νωρίς με συνέπεια, θα διαπιστώσεις ότι μετά από λίγες μέρες δε θα πεινάς τα βράδια.

Από την άλλη τονίζουμε ότι αν κάνεις διαλειμματική νηστεία, το μεγάλο γεύμα δεν πρέπει να είναι και υπερβολικά νωρίς, πχ. 1-2 το μεσημέρι, γιατί με φαγητό τόσο νωρίς, η βραδινή πείνα δε μπορεί να καταλαγιαστεί με κάτι μικρό... Ιδανικό διάστημα κατανάλωσης του μεγάλου γεύματος στη διαλειμματική νηστεία λοιπόν είναι κάπου μεταξύ 4-6 το απόγευμα!

Μία άλλη παρατήρηση για την διαλειμματική νηστεία, είναι ότι καλό είναι να μην είναι απόλυτης μορφής, δηλαδή μόνο ένα (τεράστιο) γεύμα κάθε μερα, γιατί είναι κάπως σοκ για το σώμα ο χειρισμός τόσης τροφής. Καλύτερη είναι η διαλειμματική νηστεία 6 ή 8 ωρών (8 ώρες τρώμε, 16 ώρες δεν τρώμε τίποτα στερεό).


7) Η καλύτερη ώρα για υδατάνθρακα είναι το πρωί
Το πρωί έχουμε την καλύτερη ευαισθησία στην ινσουλίνη από κάθε άλλη στιγμή της ημέρας. Έχει γίνει πείραμα με ανθρώπους που έτρωγαν ακριβώς το ίδιο γεύμα υδατάνθρακα το πρωί και άλλοι το βράδυ, και διαπιστώθηκε ότι όσοι έτρωγαν το γεύμα το βράδυ, σε ορίζοντα εβδομάδων και μηνών πήραν περισσότερο βάρος! Γι' αυτό αν θέλετε π.χ. να φάτε μία ωραία φέτα Επιούσιο Άρτο με ταχίνι και μέλι, προτείνω να την φάτε το πρωί, ενώ το βράδυ, φροντίστε να μην κάνετε υπερκατανάλωση υδατανθράκων, παρόλο που φαίνονται να μας νυστάζουν (γενικά το βράδυ ό,τι κι αν φάμε, είναι λιγοστό).

Άρα ναι, το πρωινό τρώμε καλά, όμως όπως έχουμε πει και στο βιβλίο, αν στο πρόγραμμά μας βολεύει να καθυστερήσουμε για 1 ή 2 ώρες το πρωινό, ώστε να επεκτείνουμε λίγο την ωφέλιμη βραδινή νηστεία, μόνο καλό θα κάνουμε στο σώμα μας. Πάντως είτε με είτε χωρίς διαλειμματική νηστεία, φάτε καλά το πρωί.