Author Topic: Κουρκουμάς – Όλα όσα θέλετε να ξέρετε  (Read 5894 times)

0 Members and 1 Guest are viewing this topic.

Offline Θανάσης Αποστόλου

  • Διαχειριστής
  • ιδρυτικό μέλος
  • *****
  • Thank You
  • -Given: 223
  • -Receive: 182
  • Gender: Male
  • να πέσεις; επιτρέπεται. να σηκωθείς; ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ !
Κουρκουμάς – Όλα όσα θέλετε να ξέρετε



Κάποτε είχα αγοράσει ένα σακούλι κουρκουμά και το έβαλα στην άκρη για αρκετό καιρό, γιατί δεν ήξερα τίποτα για το πώς να τον χρησιμοποιήσω. Μετά από μήνες αποφάσισα να κάνω μία γρήγορη μελέτη για να δω αν είναι τόσο ωφέλιμος όσο ακούγεται, όπως και να δω πώς θα το εντάξω στη διατροφή μου.

Ευχάριστη έκπληξη ήταν για μένα το πλήθος των σελίδων και ειδικά των βίντεο που βρήκα ακόμα και στο ελληνικό youtube, πράγμα σπάνιο για άλλα θέματα.

Δυσάρεστη έκπληξη ήταν όταν διαπίστωσα ότι τα περισσότερα βίντεο και αρκετές σελίδες είναι πρόχειρα, χαμηλής ποιότητας, γεμάτα ανακρίβειες. Δεν είναι βίντεο που απλά σου τρώνε το χρόνο, αλλά αρκετά από αυτά σε παραπληροφορούν με τις υπερβολές τους ή τους αστήριχτους ισχυρισμούς.

Τότε ήταν που αποφάσισα να μελετήσω το ζήτημα σε βάθος και να φτιάξω την δική μου παρουσίαση, που θα βοηθά όσους την επισκέπτονται στον λιγότερο δυνατό χρόνο ενασχόλησης. Μου πήρε πάνω από 3 μήνες αποκλειστικής ενασχόλησης, χωρίς να ξέρω αν η προσπάθειά μου θα εκτιμηθεί, αλλά το τελικό αποτέλεσμα, τουλάχιστον εμένα, με ικανοποίησε.

Είναι τα παρακάτω 2 βίντεο, το ένα αφορά τη θεωρία και το άλλο την πράξη. Το θεωρητικό βίντεο είναι κάπως μεγάλο σε διάρκεια, 26 λεπτά, όμως σε αυτό θα μάθετε αυτά που εμένα μου πήρε μήνες να τα μάθω. Έχω φτιάξει και πίνακα περιεχομένων (στην περιγραφή στο youtube) για την ευκολότερη πλοήγησή σας στο βίντεο, αν και αξίζει να το δείτε όλο, αν θέλετε γνώση του θέματος σε βάθος.


Θεωρητικά ζητήματα για τον κουρκουμά.



Πρακτικά ζητήματα. Πώς να τον εντάξουμε στη διατροφή μας.

[To βίντεο θα δημοσιευθεί τις επόμενες ημερες. Εγγραφείτε στο κανάλι πατώντας και την καμπανούλα των ειδοποιήσεων για να μην το χάσετε.]



Αν και θεωρώ τα παραπάνω βίντεο υπεραρκετά, μόλις αποκτήσω ελεύθερο χρόνο θα επεκτείνω σημαντικά αυτό το άρθρο. Μέχρι τότε θα σας παραθέσω κάποιες σύντομε έξτρα πληροφορίες, λινκ και σημαντικά βίντεο, για όσους επιθυμούν ακόμη περισσότερη μελέτη του θέματος. Ας αρχίσουμε από κάποια ζητήματα ασφαλείας.

Για ποιους είναι ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟΣ ο κουρκουμάς:

Οι παρακάτω κατηγορίες ανθρώπων πρέπει να λαμβάνουν κουρκουμά με προσοχή ή ΔΕΝ πρέπει να τον λαμβάνουν χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού τους:
— Όσοι έχουν προβλήματα πίεσης, γιατί ο κουρκουμάς ρίχνει την πίεση.
— Όσοι λαμβάνουν αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα ή αντιπηκτικά φάρμακα, δηλαδή φάρμακα που αυξάνουν την ρευστότητα του αίματος.
— Όσοι λαμβάνουν αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
— Όσοι λαμβάνουν αντιόξινα φάρμακα. Τέτοια φάρμακα λαμβάνονται για την εξουδετέρωση των υπερβολικών οξέων του στομάχου. Ο κουρκουμάς ενδέχεται να εξουδετερώσει τη δράση τους.
— Όσοι λαμβάνουν φάρμακα για τον διαβήτη. Ο κουρκουμάς ενδέχεται να μεγεθύνει τη δράση του και έτσι να σας πέσει υπερβολικά η γλυκόζη του αίματος.
— Όσοι πρόκειται να χειρουργηθούν, καλό είναι να αποφεύγουν τον κουρκουμά για 2 εβδομάδες πριν την επέμβαση.
— Οι έγκυες και οι θηλάζουσες θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους.
— Όσοι πάσχουν από απόφραξη του χοληδόχου πόρου δηλαδή όσοι έχουν πέτρες στην χολή που τους δημιουργούν πόνο, θα πρέπει να αποφύγουν τον κουρκουμά γιατί προκαλεί σύσπαση στην χολή. Από την άλλη, για όσους δεν έχουν πέτρες στην χολή, αυτή η σύσπαση που προκαλεί ο κουρκουμάς βοηθά στο άδειασμα της χοληδόχου κύστης από πανκγρεατικά υγρά, άρα είναι πιθανώς καλή επιλογή για πρόληψη του σχηματισμού πέτρας στην χολή. Είναι όμως κακή επιλογή όπως είπαμε, για όσους έχουν ήδη προβλήματα στην χοληδόχο κύστη τους. Όσοι έχουν αφαιρέσει χειρουργικά τη χοληδόχο κύστη τους, δεν θα έχουν πρόβλημα από κατανάλωση κουρκουμά.
— Όσοι έχουν την τάση να αναπτύσσουν πέτρες στα νεφρά, θα πρέπει να αποφύγουν τον κουρκουμά, γιατί είναι πλούσιος σε οξαλικό οξύ, το οποίο είναι μία από τις αιτίες δημιουργίας πετρών στα νεφρά. Για το θέμα των πετρών στα νεφρά και το προηγούμενο (για την χολή) δείτε ένα σχετικό βίντεο εδώ. Και ένα κατατοπιστικό τεκμηριωμένο άρθρο εδώ . Επ' ευκαιρίας: όσοι θέλετε να μειώσετε την λήψη οξαλικών στη διατροφή σας, προτιμήστε το λευκό πιπέρι από το μαύρο.
— Τα παιδιά κάτω των 2 ετών.
— Όσοι πάσχουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.


Αμφισβήτηση του κουρκουμά

Παρουσίασα αναλυτικά στο βίντεο και (ελπίζω) αποδόμησα τα επιχειρήματα των “πολέμιων” του κουρκουμά. Όμως εδώ θα ήθελα να παρουσιάσω με συντομία κάποια λινκ στα οποία υποστηρίζεται η αντίθετη άποψη, για όσους θέλουν να την ξεψαχνίσουν περισσότερο.

Εδώ απομυθοποιεί τη βοήθεια σε Αλτσχάιμερ και το υποτιθέμενο γεγονός ότι στην Ινδία “δεν έχουν Αλτσχάιμερ επειδή τρώνε κουρκουμά.”

— Οι έρευνες που έδειξαν ότι δεν λειτουργεί για αλσχάιμερ, εδώ.

Εδώ, λέει ότι κουρκουμάς = απάτη. :)

— Η πιο εμπεριστατωμένη αμφισβήτηση είναι αυτή η επιστημονική μελέτη. (Όμως εδώ θα βρείτε μία (ακόμα πιο εμπεριστατωμένη) αποδόμηση αυτής της μελέτης.)

— Το απόσπασμα από wikipedia που λέει ότι δεν έχει αποδειχθεί μέχρι το 2017 κάποια φαρμακευτική χρήση για τον κουρκουμά ή την κουρκουμίνη:
Quote
Turmeric and curcumin, one of its constituents, have been studied in numerous clinical trials for various human diseases and conditions, but the conclusions have either been uncertain or negative.[8][38][39] Claims that curcumin in turmeric may help to reduce inflammation remain unproven as of 2017.[8][9]



Επιλεγμένα άρθρα και βίντεο

Τα παρακάτω λινκ και βίντεο είναι αυστηρά επιλεγμένα ανάμεσα σε δεκάδες άλλα, για την ποιότητά τους και τις χρήσιμες πληροφορίες τους.

Άρθρο: 800 διαπιστωμένες δράσεις του κουρκουμά. Αν ψάξετε στην σελίδα αυτή θα βρείτε πάρα πολλά άρθρα και πλουσιότατη βάση δεδομένων για τον κουρκουμά. Ένα παράδειγμα είναι το επόμενο άρθρο.

Άρθρο (του ιδίου), που λέει ότι ο κουρκουμάς είναι εξίσου αποτελεσματικός με 14 συμβατικά φάρμακα. Εδώ θα το βρείτε σε ελληνική μετάφραση.

Βίντεο: Ο κουρκουμάς αποκαθιστά τις βλάβες του DNA, άρα προάγει την μακροζωία.

Βίντεο: Η παρουσίαση μίας ενδιαφέρουσας κλινικής μελέτης στην οποία η κουρκουμίνη (η δραστική ουσία του κουρκουμά) αποδείχθηκε καλύτερη από φάρμακα για ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Άρθρο: Γιατί κουρκουμάς και μαύρο πιπέρι είναι τόσο δυνατός συνδυασμός.

Βίντεο: Παρουσίαση της αντικαρκινικής δράσης της κουρκουμίνης, η οποία χρησιμοποιεί πολλά βιοχημικά μονοπάτια για να θανατώσει τα καρκινικά κύτταρα. Το βίντεο τελειώνει με μία πολύ ωραία αστεία φράση. :)

Βίντεο: Παρόλο που πιθανώς βοηθά και καρκινοπαθείς, ο κουρκουμάς δεν μπορεί να αποτελέσει πλήρης θεραπεία για τον καρκίνο. Όμως μπορεί να είναι ένα καταπληκτικό όπλο για την αποτροπή του καρκίνου, πριν αυτός εμφανιστεί. Το βίντεο έχει και ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για καπνιστές.

Άρθρο για σχέση τεστοστερόνης - κουρκουμά. Φαίνεται εμπεριστατωμένο άρθρο, αλλά διατηρώ αμφιβολίες για τον ισχυρισμό ότι αυξάνει τεστοστερόνη...


Αυτά προς το παρόν... Αφήστε ένα σχόλιο, εδώ ή στο youtube με τις παρατηρήσεις σας, την άποψή σας και κυρίως τις προσωπικές σας εμπειρίες από τη χρήση κουρκουμά!


© 2019 Θανάσης Αποστόλου - Skeftomai.gr


   Διαβάστε το απόλυτο βιβλίο για τη διατροφή και την ευεξία εδώ!
   

Offline Θανάσης Αποστόλου

  • Διαχειριστής
  • ιδρυτικό μέλος
  • *****
  • Thank You
  • -Given: 223
  • -Receive: 182
  • Gender: Male
  • να πέσεις; επιτρέπεται. να σηκωθείς; ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ !
Re: Κουρκουμάς – Όλα όσα θέλετε να ξέρετε
« Reply #1 on: January 03, 2020, 03:08:21 PM »
Για την πρακτική διευκόλυνση των νέων δοκιμαστών κουρκουμά, παραθέτω εδώ τις 2 βασικές συνταγές που παρουσιάζει το βίντεο:

ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΠΑΣΤΑΣ ΚΟΥΡΚΟΥΜΑ
υλικά:
1/2 φλυτζάνι κουρκουμάς
1 φλ. νερό
1 κ. γλ. πιπέρι
3-4 κ. σουπας ελαιόλαδο

Εκτέλεση: Σιγόβρασέ νερό, κουρκουμά και πιπέρι για 7-12 λεπτά, προσθέτοντας νερό αν χρειάζεται. Λίγο πριν βγάλεις απ' τη φωτιά, προσθέτεις το λάδι και το πιπέρι. Καλό ανακάτεμα, μετά από λίγο βγάζεις απ' τη φωτιά και το αφήνεις να κρυώσει και να πήξει κι άλλο.
Tip: Μπορείς μία ή δύο από τις κουταλιές λαδιού να την κρατήσεις και να την ρίξεις, από πάνω στην έτοιμη πάστα πριν τη βάλεις ψυγείο, ώστε να μην έρχεται σε επαφή με τον αέρα η πάστα σου. Θα συντηρηθεί ακόμα καλύτερα. Να ξέρεις ότι το ελαιόλαδο όταν κρυώσει θα αποκτήσει αυτό το κιτρινο χρώμα (και από την επαφή του με τον κουρκουμά). Μην το φοβηθείς το χρώμα, είναι μια χαρά, δεν έχει πάθει τίποτα.



Συνταγή για Golden milk:
Βάλε 1 κ.γλ. πάστας σε 1 ή 2 ποτήρια γάλα, αφού το ζεστάνεις (πριν τον βρασμό). Πρόσθεσε αν θες μέλι για πιο γλυκιά γεύση, λίγη κανέλα Κεϋλάνης και είναι έτοιμο!



Συνταγή για τσάι με κουρκουμά:
Ρίξε στο φλιτζάνι που θα πιεις το τσάι, μισό έως ένα κουτάλι γλυκού πάστας, και αν θέλεις μία μύτη κουταλιού σκόνη τζίντζερ (λίγη γιατί καίει) και επίσης λίγη ποσότητα κανέλα Κεϋλάνης. Φτιάξε το τσάι σου όπως το έφτιαχνες και ρίξτο στο ετοιμασμένο φλιτζάνι σου. Έτοιμο!
Αν θέλεις γλύκα, πρόσθεσε στέβια ή μέλι.

Έχε υπόψιν ότι κανέλα και τζίντζερ είναι προαιρετικά υλικά. Μη βάζεις φίλτρα κλπ όπως προτείνουν άλλα βίντεο, το κατακάθι κάθεται μόνο του κάτω και το πετάς στο τέλος. Η καλύτερη χρήση του κουρκουμά είναι μαζί με φαγητό, ειδικά λιπαρό φαγητό, αλλά και μαζί με όσπρια. Δεν προτείνω θερμά την λήψη του μόνο μέσω τσαγιού. Επίσης θεωρώ καλή ιδέα μία μέρα την εβδομάδα να μην λαμβάνουμε κουρκουμά.
   Διαβάστε το απόλυτο βιβλίο για τη διατροφή και την ευεξία εδώ!
   

Offline Θανάσης Αποστόλου

  • Διαχειριστής
  • ιδρυτικό μέλος
  • *****
  • Thank You
  • -Given: 223
  • -Receive: 182
  • Gender: Male
  • να πέσεις; επιτρέπεται. να σηκωθείς; ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ !
Re: Κουρκουμάς – Όλα όσα θέλετε να ξέρετε
« Reply #2 on: January 12, 2020, 08:19:25 PM »
Να και μία άλλη άποψη, από τον William Davis, ο οποίος ισχυρίζεται ότι τα θεαματικά οφέλη του κουρκουμά δεν οφείλονται στην κουρκουμίνη, αφού αυτή δεν απορροφάται, αλλά στην επίδρασή της στο μικροβίωμα του εντέρου. Η θετική επίδραση σε αυτήν την πολιτεία μικροοργανισμών που κουβαλάμε όλοι μας, είναι κατά τον Davis η αιτία για όλα τα ωφελήματα που λαμβάνουμε από τον κουρκουμά.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις για αυτή τη θεωρία, αλλά είναι ενδιαφέρουσα και δεν αποκλείω να είναι αληθινή. Όπως και να έχει όμως δεν επηρεάζει σε τίποτα τις συστάσεις που έχω κάνει για τον τρόπο λήψης του κουρκουμά, αφού και σε περίπτωση που ισχύει όσα υποθέτει ο Davis ο καλύτερος τρόπος λήψης είναι η λήψη της πλήρους τροφής και όχι συμπληρώματος.

Παραθέτω παρακάτω το άρθρο:

Quote
Turmeric, why it works?

Turmeric and its active components, curcumin and curcuminoids, are fascinating . . . and widely misunderstood.

There are oodles of fascinating observations detailing curcumin’s potentially beneficial effects in experimental preparations, effects that likely originate with its anti-oxidative and anti-inflammatory effects, perhaps even an anti-aging/longevity effect and protection against neurodegerative diseasessuch as Alzheimer’s dementia and Parkinson’s disease.

But there’s a hitch in all these observations: There is nearly zero absorption of curcumin from the intestinal tract upon oral ingestion, with even less reaching the brain through the blood-brain barrier to exert beneficial effects for neurodegenerative disease. In other words, take, say, 600 mg of concentrated curcumin and virtually none is actually absorbed to yield anti-inflammatory or other benefits in joints, brain, or liver, as nearly all of it passing out into the toilet in bowel movements. The great bulk of evidence describing the effects occur without substantial absorption. Given the considerable benefits observed in various experimental preparations, the lack of intestinal absorption has therefore spawned efforts to increase absorption such as adding piperine, bioperine, and even phytosomal and nanoparticle preparations.

Despite the lack of absorption, the evidence underlying curcumin’s benefits in humans, not experimental models, is solid with benefits that include:

- Reduction of joint pain in people with osteoarthritis
- Reduction of inflammatory blood markers such as tumor necrosis factor
- Reduced likelihood of progression of pre-diabetes to type 2 diabetes and improved insulin sensitivity

In other words, despite lack of absorption, curcumin does indeed appear to provide benefit. But why and how?

I believe it is becoming clearer and clearer that the bulk of curcumin’s beneficial effects are due to intestinal effects such as suppression of fungal overgrowth, effects on bacterial species (e.g., marked reduction in Ruminococcus, Blautia, and many species that are over-represented in SIBO; increased Bacteroides) and perhaps direct effects on the intestinal lining that includes reduction of abnormal intestinal permeability, strengthening of the mucous defensive barrier, and reduced entry of bacteriallipopolysaccharide into the bloodstream. Curcumin has been shown to have beneficial effects on overall bowel flora composition that includes increased bacterial species diversity. Emerging evidence also suggests that curcumin possesses prebiotic fiber properties, also, an effect that may achieve such benefits as strengthening of the mucous barrier. The most important effect of all, however, may be the strengthening of the intestinal barrier and reduced LPS, effects that would explain curcumin’s effects on reducing body-wide inflammation.

Because turmeric contains only 2-5% curcumin, the benefits are enhanced by taking a supplement that has higher curcumin content. Some brands, for instance, have 90% or more curcumin. It has become clear that concentrated turmeric exerts greater effects than turmeric with only 2-6% curcumin.

My point in all this? If you take turmeric for, say, joint pain or other issue and experience benefit, it is likely that you are not directly reducing inflammation in the joint, but have altered bowel flora and the mucous lining of the intestinal tract in positive ways. In other words, you have at least partially addressed the dysbiosis (SIBO?) that was contributing to joint inflammation and should consider further efforts to cultivate healthy bowel flora and strengthen the mucous lining. The reduction you may experience in joint inflammation also reflects just how powerful intestinal dysbiosis and higher LPS levels can be in “exporting” inflammation to other parts of the body outside of the intestines.
   Διαβάστε το απόλυτο βιβλίο για τη διατροφή και την ευεξία εδώ!
   

Offline Θανάσης Αποστόλου

  • Διαχειριστής
  • ιδρυτικό μέλος
  • *****
  • Thank You
  • -Given: 223
  • -Receive: 182
  • Gender: Male
  • να πέσεις; επιτρέπεται. να σηκωθείς; ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ !
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν γιατί η κουρκουμίνη είναι τόσο ωφέλιμη για το σώμα ενώ δεν αποροφάται, είναι αυτή που λέει ότι όλα οφείλονται στην αντιμυκητιασική και αντιβακτηριακή της δράση.

Δηλαδή σου λέει, μπορεί από τα 100mg κουρκουμίνης (που περιέχει ο κουρκουμάς) τα 99 να πηγαίνουν στην τουαλέτα, αλλά πριν πάνε, έχουν παίξει καίριο ρόλο στην χλωρίδα του εντέρου.

Πολλές από τις φλεγμονώδεις ασθένειες, αν δεν δημιουργούνται, τουλάχιστον ενισχύονται από τα “κακά μικρόβια” του παχέος και του λεπτού εντέρου, ιδιαίτερα από τις εκκρίσεις του μεταβολισμού τους. Ο κουρκουμάς με τις πολλές χημικές ενώσεις του και σίγουρα και η κουρκουμίνη του, περιορίζει το πρόβλημα, κι έτσι μειώνει όλες τις φλεγμονές στο σώμα, όπως πχ. την αρθρίτιδα.

Βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αυτή τη θεωρία και την ΠΡΟΣΘΕΤΩ στα επιχειρήματα υπέρ της κατανάλωσης του κουρκουμά που αναφέρω στο βίντεο.

Παρακάτω παραθέτω αποσπάσματα από ένα άρθρο του γιατρού William Davis που υποστηρίζει τη θεωρία. Το άρθρο λέει στο τέλος του, ότι με δεδομένη αυτήν την έντονη αντιμυκητιασική και αντιβακτηριακή δράση της κουρκουμίνης, καλό είναι να μην λαμβάνεται συνεχόμενα για μεγάλα διαστήματα (πχ. χρόνια), αλλά αφού λάβεις πχ. για 2-4 εβδομάδες, να κάνεις ένα διάλειμμα και να επανέλθεις πάλι στην χρήση λίγες εβδομάδες αργότερα. Δε θα διαφωνήσω, άλλωστε κι εγώ στο βίντεο προτείνω να κάνουμε πού και πού διάλειμμα από την χρήση κουρκουμά. Αλλά αυτή η προτροπή είναι προαιρετική. Η συμβουλή μου είναι να ακούτε το σώμα σας, σχετικά με το πόσο καιρό θα λαμβάνετε κουρκουμά και πότε θα κάνετε διάλειμμα. Ιδίως αν δεν παίρνεις συμπλήρωμα κουρκουμίνης και λαμβάνεις ολόκληρη την τροφή του κουρκουμά, νομίζω ότι αποφεύγονται αυτόματα και οι υπερβολικές χρήσεις.

Quote
Το άρθρο (επιλεγμένα αποσπάσματα):

It’s also helpful to know that curcumin is a moderately potent antibiotic, especially effective against species such as Staphylococcus aureas, Bacillus subtilis, E. coli, and Pseudomonas aeruginosa. Curcumin also has moderately potent antifungal effects.

Given its antibacterial and antifungal effects, could many or most of the reasons why curcumin is effective is via changes it exerts on bowel flora composition, i.e., reduction of dysbiosis or small intestinal bacterial overgrowth, SIBO? Take a look at the list of conditions improved with curcumin (above) and you could easily create the same list for SIBO eradication. Recall that key to understanding the effects of SIBO is to recognize that metabolic endotoxemia, the absorption of bacterial breakdown products from the gastrointestinal tract, explains how disrupted bowel flora can “export” its effects to skin, brain, arteries, liver, and joints.

If the antibacterial and antifungal effects of curcumin are responsible for its beneficial effects, it could even be hazardous to take it for long periods of time, as we do not know what happens when you take an antibacterial/antifungal for an extended period—could resistance or other unhealthy shifts in bowel flora composition emerge?
Perhaps there will be additional benefits obtained by increasing curcumin’s absorption. But I’d have a hard time ignoring the fact that it possesses substantial antibacterial and antifungal effects on bowel flora.

Bottom line here, at least until we have better evidence: Use curcumin in the short-term for its antibacterial and antifungal effects as part of an effort to correct SIBO and SIFO (small intestinal fungal overgrowth). Enjoy the benefits on joint, skin, liver, and metabolic health. But I would avoid taking curcumin for any more than a few weeks to reduce the potential for introducing chronic unhealthy changes in bowel flora composition.
Σχετικά με το SIBO που αναφέρει, μπορείτε να διαβάσετε πληροφορίες σε αυτό το άρθρο: https://www.drnikitidis.gr/sibo/

   Διαβάστε το απόλυτο βιβλίο για τη διατροφή και την ευεξία εδώ!